Κεφίρ: Συντήρηση, καλλιέργεια, απορίες

Ο καλύτερος τρόπος λοιπόν να μάθεις τις "παραξενιές" του κεφίρ, είναι να το "καλλιεργήσεις". Όταν λέμε καλλιέργεια, διευκρινίζω ότι δεν πρόκειται για φυτό! Μιλάμε για την καλλιέργεια των φιλικών βακτηρίων, τα οποία αναπτύσονται και πολλαπλασιάζονται με τον καιρό. Μην φοβάστε, μην ανατριχιάζετε και μην σας φαίνεται παράξενο όλο αυτό. Τα βακτήρια που έχουν τη μορφή μικρών κουνουπιδιών, δεν βλέπεις ούτε να κινούνται, ούτε να κάνουν τίποτα παράξενο. Απλώς βλέπεις ότι πολλαπλασιάζονται, από το γεγονός ότι ξεκίνησες με λίγο κεφίρ και βρέθηκες με κάμποσο μετά από ένα μήνα πχ.

Όταν η Έφη μου έδωσε το κεφιρ, μου περιέγραψε τη διαδικασία για το πώς το φτιάχνουμε. Κι εγώ, που θέλω να είμαι απόλυτα σίγουρη ότι έχω μάθει κάτι σωστά και θα φύγω χωρίς απορίες, την έβαλα να με ακούσει να της περιγράφω τη διαδικασία πριν ασχοληθώ μαζί του, χαχα! Θυμάσαι Εφη;


Οπότε, επαναλαμβάνω τα βήματα της διαδικασίας και όποιος θέλει μπορεί για ακόμα μεγαλύτερη ευκολία να δει τα βιντεάκια που ετοίμασα εδώ. Επίσης, συγκέντρωσα απορίες που μπορεί κ'αποιος να έχει παρακάτω.

Δεδομένου του γεγονότος ότι έχουμε ένα βάζο με σπόρους κεφίρ και γάλα, κάνουμε τα εξής:

1) Σε πλαστικό ή γυάλινο μπωλ βάζουμε σουρωτήρι πλαστικό (θα επανέρθω γι' αυτό) (ψιλή σίτα, όχι τίποτα για μακαρόνια ε;)

2) Αδειάζουμε το περιεχόμενο του βάζου στο σουρωτήρι. Το περιεχόμενο θα είναι σαν οηχτό γάλα, ή σαν κομμένο γάλα. Ακόμα και στο μπωλ, θα δείτε να διαχωρίζετε το γάλα από το νερό του. Αυτό επανέρχεται, αφού το ανακατέψετε μετά.

3) Με πλαστικό κουτάλι, ανακατεύουμε απαλά, μέχρι να περάσει όλο το υλικό στο μπωλ και να μείνουν στο σουρωτήρι μόνο οι σπόροι κεφίρ.

4) Ξεπλένουμε τους σπόρους έτσι όπως είναι μέσα στο σουρωτήρι (αλλιώς θα τους χάσετε καλέ!), με τρεχούμενο νερό, ανακατεύοντας με το χεράκι μας, μέχρι το νερό να βγαίνει καθαρό.

5) Ξεπλένουμε με νερό το βάζο μέσα στο οποίο τους είχαμε με το γάλα. Προσωπικά δεν βάζω σαπούνι, αλλά το τρίβω εσωτερικά με το χέρι μου.

6) βάζουμε τους σπόρους μέσα και συμπληρώνουμε το βάζο με γάλα. Για τις ποσότητες, είδος γάλακτος κλπ, θα μιλήσω παρακάτω.

Οι παρακάτω πληροφορίες, προκύπτουν από την εμπειρία καλλιεργώντας το 3 μήνες τώρα και από το διάβασμα που έριξα σε πάρα πολλά sites, προκειμένου να λύσω απορίες μου. Αν κάπου κάνω λάθος διορθώστε με, ή αν θέλετε να συμπληρώσετε κι άλλες, ευχαρίστως να τις προσθέσω, αρκεί να το ζητήσετε.

Για πόσο μπορεί να μείνει έτσι, μέσα στο γάλα;

Κατ΄ αρχήν, αυτό που θυμόμουν εγώ και η Έφη από παλιά, είναι ότι το κεφίρ το διατηρούμε εκτός ψυγείου. Για την ακρίβεια, αν θέλετε να αναπτυχθεί, πρέπει να είναι εκτός ψυγείου. Αντιθέτως, αν θέλετε να ανακόψετε την ανάπτυξή του, το βάζετε στο ψυγείο.
Μελετώντας στο ίντερνετ, διάβασα ότι μπορείς να αφήσεις το κεφίρ μέσα στο γάλα από 12 ως 48 ώρες πριν το σουρώσεις. Τώρα, αν θα είναι έξω ή μέσα στο ψυγείο; Θα έλεγα ότι μετά τις 12 ώρες, καλό είναι να μεταφέρεται μέσα στο ψυγείο.
Σε αναφορά στο ίντερνετ, κάποιος έλεγε ότι το άφησε μέσα στο ψυγείο σε γάλα για 4 εβδομάδες και δεν έπαθε τίποτα. Κάπου αλλού πάλι διάβασα, ότι αν το έχετε πάρα πολύ καιρό και φοβάστε να καταναλώσετε το γάλα, απλά σουρώστε το, πλύνετέ το και βάλτε καινούριο γάλα.

Πότε θα καταλάβω ότι ήρθε η ώρα να το σουρώσω και να το καταναλώσω;

Ένα ενδεικτικό σημείο ότι το κεφίρ είναι έτοιμο προς κατανάλωση, είναι ότι οι σπόροι αρχικά μένουν ψηλά και επιπλέουν, ενώ όταν το ρόφημα αρχίζει να ετοιμάζεται, οι σπόροι πάνε στον πάτο (αν και αυτό μπορεί να συμβεί και σε 4 ώρες αφού το φτιάξετε). Επίσης, αρχίζει να διαχωρίζεται το γάλα από το νερό, σαν να υπάρχει διαστρωμάτωση των υγρών, πράγμα που σε κάποια sites, διάβασα ότι δεν είναι και πολύ καλό, παρόλο που εγώ δεν έπαθα τίποτα πίνοντας το ρόφημα, αφού είχε η προηγηθεί η διαστρωμάτωση, πολλές φορές το διάστημα που το έχω. Το πόσο σύντομα θα συμβεί αυτό (να ετοιμαστεί), εξαρτάται από την ποσότητα των σπόρων και από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Παρόλο που δεν το έχω ζήσει ακόμα σε ψυχρούς μήνες, διάβασα ότι αναπτύσσεται πιο γρήγορα τους θερμούς μήνες. Εκείνο που σταθερά κάνω πια, είναι, ότι μόλις δω ότι αρχίζει να διαχωρίζεται το υγρό, το βάζω στο ψυγείο. Μετά, αν θέλω να το πιω σ θερμοκρασία δωματίου, το αφήνω λίγο εκτός ψυγείου και σουρώνω.
Αν το βάλετε πρόωρα στο ψυγείο, θα καθυστερήσει πολύ να γίνει. Πχ, το καλοκαίρι, μια φορά το έβαλα αμέσως στο ψυγείο με το που έβαλα το γάλα και μετά από 12 ώρες μέσα στο ψυγείο δεν ήταν έτοιμο. Γάλα έβαλα, γάλα ήπια…

Το κεφίρ στην αρχή δεν ξεχωρίζει από γάλα

Σιγά-σιγά ώμως, βλέπουμε να ξεχωρίζει το υγρό

...ήρθε η ώρα να το σουρώσουμε ή να το φυλάξουμε στο ψυγείο

Τι γεύση έχει και πώς μοιάζει;

Η γεύση του κεφίρ δεν μοιάζει ακριβώς με γάλα. Θα έλεγα ότι μοιάζει με αραιωμένο γιαούρτι ή με ξινόγαλο. Έχει ελαφρώς υπόξινη γεύση δηλαδή.
Είναι πιο πυκνό από γάλα και πιο αραιό από γιαούρτι. Μπορείτε να το δείτε αυτό στα βίντεο που έβαλα.

Γιατί άλλες φορές είναι πιο ξινό;

Το πόσο ξινό θα είναι το ρόφημά σας, εξαρτάται από την ποσότητα των σπόρων (ή του γάλακτος-1-2 κ. σ. σπόροι είναι αρκετοί για μισό λίτρο γάλα), από το πόσο θα μείνει εκτός ψυγείου και σε συζήτηση που είχαμε με φίλες, από το κατά πόσο καλά έχουν ξεβγαλθεί με νερό οι σπόροι και το βάζο. Επίσης διάβασα ότι υπάρχουν διάφοροι "τύποι" σπόρων που δίνουν διαφορετική γεύση και οσμή στο τελικό αποτέλεσμα, αλλά αυτό δεν είμαι σε θέση να το ξέρω σίγουρα.
Γενικά, όσο πιο πολλοί γίνονται οι σπόροι σε σταθερή ποσότητα γάλακτος και όσο πιο πολύ μένει εκτός ψυγείου, τόσο πιο ξινό θα είναι. Αν δεν θέλετε να είναι ξινό, βάλτε το στο ψυγείο μετά από ένα 12ωρο ή μοιράστε τους σπόρους σε 2 βάζα.

Κι εγώ που έχω δυσανεξία στη λακτόζη και η κοιλίτσα μου γίνεται σαν μπαλόνι με τα γαλακτοκομικά;

Τα άτομα που έχουν δυσανεξία, μπορούν να καταναλώνουν άφοβα κεφίρ, λένε όλες οι πηγές που διάβασα και το διαβεβαιώνει και η δική μου κοιλίτσα, η οποία αντιδρά με τα πλήρη γαλακτοκομικά και ιδιαίτερα με το γιαούρτι. Με το κεφίρ δεν νιώθω φούσκωμα, παρά σπανιότατα. Το ίδιο το κεφίρ, "καταστρέφει" τη λακτόζη του γάλακτος, οπότε μπορεί να καταναλωθεί άφοβα.

Κι αν το ξεχάσω να το σουρώσω;

Όταν πήρα το κεφίρ από την Έφη, είχα πάρα πολλή δουλειά και μετά ακολούθησε και ταξίδι. Μέσα δηλαδή σε 15-17 μέρες, του άλλαξα 2 φορές μόνο γάλα και το έβαζα στο ψυγείο, μόνο και μόνο για να επιζήσει. Μάλιστα, τη μία από τις 2 φορές (ή ήταν η 3η όταν γύρισα;) χρησιμοποίηση ληγμένο γάλα (μη γελάτε), γιατί μόνο αυτό είχα, το οποίο μάλιστα το ήπια και δεν έπαθα τίποτα. Βέβαια, το θέμα "ληγμένο γάλα", είναι μια άλλη ιστορία. Κάποτε έληγε το γάλα και την επόμενη ήταν για πέταμα. Τώρα, λήγει το γάλα και το πίνεις μετά από 2-3 βδομάδες και δεν έχει τίποτα...Γύρευε τι έχει και δεν λήγει βέβαια...Άλλο αυτό. Εν ολίγοις, αν δεν προλαβαίνετε να ασχοληθείτε μαζί του, αφήστε το στο ψυγείο. Θα αναπτυχθεί, αλλά με πολύ αργό ρυθμό.

Κι αν φύγω για ταξίδι;

Βάλτε το στο ψυγείο με γάλα και διαβάστε τα παραπάνω ;-)

Τι γάλα να χρησιμοποιήσω;

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε όποιον τύπο γάλακτος θέλετε. Αγελαδινό πλήρες ή light, κατσικίσιο κλπ. Ακόμα και για γάλα καρύδας διάβασα! Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε κάποιο συγκεκριμένο τύπο γάλακτος, ψάξτε με ερωτησούλα στα αγγλικά. Θα βρείτε απίθανες απαντήσεις που καλύπτουν τους πάντες! Προσωπικά χρησιμοποιώ αγελαδινό 1,5% λιπαρά, αυτό δηλαδή που χρησιμοποιώ έτσι κι αλλιώς. Με κάποια φίλη που συζητούσα, μου είπε ότι κάπου διάβασε ότι τα γάλατα τα οποία πίνουμε καθημερινά, είναι τόσο χάλια, που δεν έχει νόημα όλο αυτό με το κεφίρ, όμως εγώ δεν συμφωνώ. Υπάρχουν κάποια γάλατα στην αγορά καλύτερα ποιοτικά και όπως και να έχει, το κεφίρ από μόνο του έχει σημαντικά συστατικά που περνάνε στο παραγόμενο ρόφημα.

Δεν έχω πλαστικό σουρωτήρι; Πειράζει;

Οι πληροφορίες και της Έφης και αυτές που διάβασα, μιλάνε για πλαστικό σουρωτήρι και κουτάλι. Στους σπόρους δεν αρέσει το μέταλλο. Όμως... Όλο το καλοκαίρι, χρησιμοποιούσα μεταλλικό σουρωτήρι και πλαστικό κουτάλι, γιατί δεν μπορούσα να βρω πλαστικό σουρωτήρι, μέχρι που βρήκα στο πανηγύρι του Αγίου τον Αύγουστο. Δεν έπαθε τίποτα, αλλά μακροπρόθεσμα μπορεί να χαλούσαν. Δεν το ξέρω, οπότε το αντικατέστησα σε πρώτη ευκαιρία.

Αν δεν θέλω/μπορώ να το πιω την ώρα που το σουρώνω ή αν μου μείνει;

Το καλοκαίρι πολλές φορές δεν κατανάλωνα άμεσα το κεφίρ που σούρωνα. Όσο έμενε, το έβαζα μέσα σε ένα δοχείο που έκλεινε (αν το αφήσετε σε μπωλ ανοιχτό, πήζει σιγά-σιγά). Χρησιμοποιούσα ένα άδειο δοχείο από γάλα πχ. Υπήρχε φορά, που διατήρησα το έτοιμο ρόφημα 4 μέρες στο ψυγείο σε δοχείο γάλακτος, γιατί είχα πολύ και αργούσα να το καταναλώσω.

Πόσο χρειάζομαι για να ξεκινήσω;

1 κουταλιά σούπας σπόροι ή ακόμα και λιγότεροι, είναι αρκετοί για μισό λίτρο γάλα θα έλεγα εγώ. 2-3 κ. σ. διάβασα κάπου για μισό λίτρο γάλα.... Ακόμα και λιγότερους αν έχετε, είτε θα προσαρμόσετε την ποσότητα του γάλακτος, είτε θα περιμένετε λίγο καιρό να το καλλιεργήσετε για να έχετε την επιθυμητή ποσότητα και αποτέλεσμα.

Πότε πρέπει να το χαρίσω;

Όταν σε μισό λίτρο γάλα που χρησιμοποιείτε καθημερινά, οι σπόροι έχουν γίνει πολλοί (4-5 κ. σ. και παραπάνω) τότε, ήρθε η ώρα είτε να μοιράσετε τους σπόρους σε 2 βάζα, είτε να χαρίσετε λίγο. Αυτό θα συμβεί περίπου σε ένα μήνα, αν το καλλιεργείτε συχνά. Εγώ μέσα σε αυτό το διάστημα, έχω χαρίσει 5 δόσεις (από 1-1,5 κ. σ.) και δεν το καλλιεργούσα συστηματικά καθημερινά, αλλά συχνά, ανά δύο μέρες.

Υπάρχει άλλος τρόπος συντήρησης;

Κάπου διάβασα ότι μπορείς να φυλάξεις τους σπόρους στην κατάψυξη. Γι' αυτό μπορεί να μας ενημερώσει και η Vita, που τους έχει ήδη εκεί. Διάβαζα ότι για να επανέρθουν οι σπόροι στη φυσική τους κατάσταση, τους βάζουμε σε μικρή ποσότητα γάλακτος (δεν θυμάμαι αν τους αποψύχουμε πρώτα) και αλλάζουμε συχνά το γάλα αυτό χωρίς να το πίνουμε για λίγες μέρες. Μετά από 4-5 μέρες, το κεφίρ μας θα πρέπει να έχει τη συνηθισμένη του μορφή και συμπεριφορά. Αν όχι, τότε δεν κάνει πια. Φαίνεται ότι οι απόψεις διίστανται, αφού αλλού διάβασα ότι δεν πρέπει να τους καταψύχεις, γιατί μπορεί να μην μπορείς να τους επαναφέρεις. Επίσης, σήμερα άκουσα ότι πουλάνε και αποξηραμένους σπόρους. Δεν το ξέρω, ούτε το έχω ξανακούσει. Μια έρευνα όμως στο ίντερνετ, ειδικά στα αγγλικά, δίνει καλές πληροφορίες. Εγώ το μόνο που μένει να κάνω, είναι να καταψύξω μερικούς για να δοκιμάσω τι γίνεται μετά.

Πού αλλού μπορώ να το χρησιμοποιήσω εκτός από το να το πιω;

Για την ώρα, έχω φτιάξει 2 είδη τυριών με ρόφημα κεφίρ, έχω χρησιμοποιήσει το τυρί σε πίτα, και το ρόφημα σε cup cakes και σε κέικς. Θεωρητικά, όπου μπαίνει γάλα, γιαούρτι ή ακόμα καλύτερα ξινόγαλο, μπαίνει και το κεφίρ. Συνεχίζω να πειραματίζομαι και σύντομα θα βάζω και συνταγές με κεφίρ. Ειδικά αυτές με το τυρί, τις περιμένουν αρκετοί.

Συνοψίζοντας και αφού έχω γράψει -χωρίς να το κάνω εσκεμμένα- ένα μονό, ένα διπλό σεντόνι και ένα πάπλωμα, έχω να πω, ότι μόνο πειραματιζόμενοι με το κεφίρ σας θα βρείτε τους χρόνους και την πυκνότητα που σας ταιριάζει για να σας αρέσει. Εμένα που δεν μου αρέσει υπερβολικά ξινό, του κόβω την ξινίλα, βάζοντάς το στο ψυγείο. Όσο για την απορία αν θα σας αρέσει, σας λέω ότι εγώ, που δεν μου αρέσει ιδιαίτερα το γιαούρτι και που δεν μου αρέσει να πίνω καθόλου το γάλα σκέτο (ενώ αντιθέτως έχω πιει χιλιάδες λίτρα με ζάχαρη), μου αρέσει πολύ το κεφίρ και το ευχαριστιέμαι. Δεν έχετε παρά να δοκιμάσετε.

Χαίρομαι που μετά από χρόνια και μέσα από τα μπλογκς βλέπω πάλι το κεφίρ να εξαπλώνεται και πιστεύω, ότι σε λίγο καιρό, από εμάς τους μπλόγκερς και φυσικά από δικούς σας γνωστούς, το κεφίρ θα περάσει σε πολλά χέρια. Το κεφίρ, είναι ωραίο να χαρίζεται και πολύ χάρηκα όσες φορές χάρισα. Μην ξεχνάτε, ότι όσοι έχουμε, ευχαρίστως να σας χαρίσουμε όταν έχουμε περίσσευμα, αρκεί να είμαστε κάπου κοντά, για να μην ταλαιπωρηθεί και για να είναι εύκολο να ταξιδέψει.

Μην ξεχνάτε ότι το κεφίρ χαμηλώνει τη χοληστερίνη και την πίεση, ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό, επαναφέρει τη σωστή λειτουργία στα γαστρεντερικό μας σύστημα σε περιόδους που παίρνουμε αντιβίωση (κάπου διάβασα ότι βοηθούσε κάποιον σε περίοδο χημειοθεραπείας στην αντιμετώπιση των διαρροιών), έχει βιταμίνες, μέταλλα, πρωτεΐνες, βοηθάει στην κατάθλιψη, αϋπνία, κίνηση των εντέρων κλπ. Ψάξτε λίγο και θα εκπλαγείτε από το πόσο καλό κάνει στον οργανισμό.

Αν έχετε να διορθώσετε ή να συμπληρώσετε κάτι, μην διστάσετε! Συμπαθάτε με για το σεντόνι. Δεν ήταν στις προθέσεις μου! Μ΄ αρέσει που απέφυγα στο προηγούμενο ποστ να μακρηγορήσω! χαχα!

update: Αν ψάχνετε σπόρους κεφίρ, διαβάστε πρώτα το παρακάτω ποστ για το πώς μπορείτε να φτιάξετε σπόρους κεφίρ από το κεφίρ του εμπορίου και μετά αναζητήστε στο ίδιο ποστ στα σχόλια όσους διαθέτουν κεφίρ σε διάφορες πόλεις. Διαβάστε το ποστ εδώ!